2. Ana Sayfa
3. A1 GRAMER DERSLERİ
4. 8.Okuma Kuralı. Vurgu. Hayır-Değil. Kimin?

Ders İçeriği 

1. Okuma Kuralları. Ünsüzleri Yumuşatan Ünlüler
2. Rusçada Vurgu. Çok Heceli Sözcüklerin Vurgusu
3. Olumsuz Cümle. Hayır - Değil.
4. İyelik Zamirlerinin Çoğul Hali. Soru Zamiri 'Kimin?'
5. Diyaloglar. Tanışalım mı? Benim adım.. Ya sizinki?

Dersin Ek Alıştırmaları

DERSLERİ BURADAN ÇALIŞMAK İSTEMİYORUM, A1 EĞİTİM SETİNE SAHİP OLMAK İSTİYORUM

1. Okuma Kuralları. Ünsüzleri Yumuşatan Ünlüler.

Önceki derste çift sesli ‘e’ [ye] harfinin bazı pozisyonlarda çift sesli özelliğini kaybedip, yani [ye] gibi değil de yumuşak ve kapalı ‘e’ [ie] veya vurgusuz olduğunda [i] gibi okunduğunu gördük. Bu derste bu durumu inceleyeceğiz.

Rusça okuma kurallarına göre ‘e, ё, и, ю, я’ gibi yumuşak (ince) harfler ünsüz harflerden sonra gelirse bu ünsüzleri yumuşatır. Ayrıca; e [ye], ё [yo], ю [yu], я [ya] gibi çift sesli yumuşak ünlüler bu durumda yumuşak (ince) tek sesli harflere dönüşür.

Şöyle ki;

е [ye] → vurgulu olduğunda [ie], vurgusuz olduğunda [i]

ё  [yo] → her zaman vurgulu olduğu için [ö]

ю [yu] → vurgulu veya vurgusuz olduğunda sadece [ü]

я  [ya] → vurgulu olduğunda [ia], vurgusuz olduğunda [ia] veya [i] gibi okunur.

Örneğin;

нэт [net] - нет [niet], рэп [rep] - ре́пка [RİEPka], дэн [den] - день [dien']

вол [vol] - вёл [völ], зол [zol] - зёрна [ZÖRna], пол [pol] - пёрышко [PÖrışka]

мыл [mıl] - мил [mil], рыть [rıt'] - Ри́за [Rİza], кыл [kıl] - киль [kil']

Му́ла [MUla] - Мюге́ [müGİE], Нух [nuh] - нюх [nüh],

рука́ [ruKA] - рю́мка [RÜMka]

па́ла [PAla] - пять[piat'], лад [lat] - ляз [liaz], сад [sat] - сядь [siat']

Ancak; ж, ш ve ц harflerinden sonra gelen yumuşak ünsüzler bu harfleri, onlar daima sert oldukları için, yumuşatmazlar.

цирк [tsırk], жизнь [jızn'], маши́на [maŞIna]

Ders İçeriğine Dön

2. Rusçada Vurgu. Çok Heceli Sözcüklerin Vurgusu

Şimdiye kadar Rus kelimelerinin 5 ritim modelini öğrendik. İlk 5 sözcük ritim modeline ait kelimelerin hece sayısı 2 ile 3 arasında olduğu için bunları ve tabi ki tek heceli sözcükleri telaffuz etmek oldukça kolay. Keşke bütün kelimeler bu uzunlukla sınırlı olsaydı, değil mi?

Fakat; Rusçayı zorlaştıran özelliklerinden biri uzun sözcüklerin sayısı çok olmasıdır. Üstelik bu sözcüklerin içinde yan yana 2, 3 ve hatta 4 sessiz harf gelirse sözcük hiç telaffuz edilmeyecek gibi gözüküyor. Bu durumda yapmamız gereken ilk şey, sözcüğü telaffuz hecelerine bölmek ve vurgulu harfin bulunduğu heceyi (vurgulu heceyi) tespit edip bu heceyi belirgin bir şekilde söylemektir. Ben bu eyleme ‘sözcüğü balık gibi yakalayalım’ diyorum. Bir sözcüğü vurgulu heceden yakaladıysak gerisi kolay. Önce heceleyerek, daha sonra akıcı bir şekilde vurgulu hecesini daha belirgin telaffuz ederek sözcüğü rahatlıkla okuyabiliriz.

Bir sözcüğü telaffuz hecelerine bölerken aşağıdaki bilgileri göz önünde bulundurmalıyız:

• bir hecede mutlaka ünlü harf olmalı;
• bir hece sadece tek ünlü harften oluşabilir;
• bir hece, özel durumlar hariç, ya ünlü bir harf ile ya da sadece çifti olmayan ünsüz sesli harfleriyle biter (й, л, м, н, р);
• heceler ь veya ъ harfleriyle başlamaz.

Şimdi öğreneceğimiz uzun sözcüklerle yukarıda anlatıldığı gibi çalışalım.

4 heceli ritim modeli ‘ta – TA – ta – ta’: 2. hece vurgulu

пожа́луйста (по-жа́-луй-ста) [pa-JA-lu-sta]       - lütfen, buyurun
экску́рсия (э-кску́р-си-я)       [e-KSKUR-si-ya]    - tur, gezi

4 heceli ritim modeli ‘ta – ta – TA – ta’: 3. hece vurgulu

остано́вка (о-ста-но́-вка)       [a-sta-NO-fka]      - durak
извини́те (и-зви-ни́-те)          [i-zvi-Nİ-tie]          - affedersiniz, özür dilerim

4 heceli ritim modeli ‘ta – ta – ta – TA’: 4. hece vurgulu

кинотеа́тр (ки-но-те-а́тр)      [ki-na-ti-ATR]        - sinema

5 heceli ritim modeli ‘ta – ta – TA – ta – ta’: 3. hece vurgulu

до свида́ния (до сви-да́-ни-я)     [da-svi-DA-ni-ya] - hoşça kalın
поликли́ника (по-ли-кли́-ни-ка) [pa-li-KLİ-ni-ka]    - poliklinik
общежи́тие (о-бще-жи́-ти-е)       [a-pşşi-JI-ti-ye]     - yurt

5 heceli ritim modeli ‘ta – ta – ta – TA – ta’: 4. hece vurgulu

преподава́тель (пре-по-да-ва́-тель) [pri-pa-da-VA-til'] – öğretmen

ve yeni sözcükler

1. model ‘TA – ta’

и́мя         [I-mia]          - isim
вре́мя      [VRİE-mia]    - zaman
ле́то        [LİE-ta]         - yaz mevsimi
ча́шка      [ÇA-şka]        - fincan
ру́чка      [RU-çka]        - kalem
по́чта       [PO-çta]        - posta

2. model ‘ta – TA’

уро́к        [u-ROK]         - ders
уже́         [u-JE]            - artık
ещё         [yi-ŞŞÖ]        - henüz, daha
зима́        [zi-MA]          - kış
весна́      [vi-SNA]        - bahar
весно́й     [vi-SNOY]      - baharda

3. model ‘TA – ta – ta’

же́нщина [JEN-şşi-na] - kadın
му́зыка    [MU-zı-ka]     - müzik
де́рево    [DİE-ri-va]    - ağaç
ро́дина    [RO-di-na]     - memleket (doğduğu yer)
Ро́дина    [RO-din-a]     - vatan

4. model ‘ta – TA – ta’

газе́та       [ga-ZİE-ta]   - gazete
уче́бник    [u-ÇE-bnik]   - ders kitabı
коне́чно    [ka-NİE-şna] - tabii ki
иде́я          [i-DİE-ya]      - fikir
рабо́та       [ra-BO-ta]     - iş, iş yeri
мужчи́на    [mu-ŞŞİ-na] - adam, erkek

5. model ‘ta – ta – TA’

институ́т    [in-sti-TUT]   - küçük üniversite
кабине́т     [ka-bi-NİET] - çalışma odası
рестора́н   [ri-sta-RAN]   - restoran
адвока́т     [a-dva-KAT] - avukat

tek heceli

рис            [ris]             - pirinç, pilav
лист          [list]            - yaprak
врач          [vraç]          - hekim
дочь          [doç]           - kız çocuğu
вещь         [veşş’]         - eşya (dişil)
ночь          [noç]           - gece (dişil)

Alıştırma
Sözcüklerin vurgulu hecelerini belirginleştirerek okuyun, Türkçeye çevirin

1. - Скажи́, пожа́луйста, где экску́рсия?
    - Экску́рсия здесь.

2. - Вот авто́бус.
   - А где остано́вка?
   - Остано́вка там.

3. Э́то моя́ страна́ Ту́рция. Вот мой го́род Ста́мбул. Там на́ша у́лица. Сле́ва теа́тр, а спра́ва кинотеа́тр.

4. - Э́то твоя́ у́лица?
   - Да.
   - А что тут есть?
   - Здесь есть метро́, магази́ны, музе́и, поликли́ника и там сле́ва апте́ка.

5. - А э́то что спра́ва?
    - Э́то общежи́тие. Там студе́нты и студе́нтки. А сле́ва - институ́т.

6. Я ваш преподава́тель. Моё́ и́мя А́нна.

7. - Покажи́те пожа́луйста моё́ ме́сто.
   - Вот оно́.
   - Большо́е спаси́бо.

8. - Скажи́те, здесь о́сенью тепло́?
   - Да, и зимо́й то́же.
   - А ле́том?
   - Ле́том жа́рко.
   - Пло́хо.

9. Сего́дня здесь хорошо́.

10. - Скажи́те, э́то ва́ша жена́?
      - Да.
      - А э́то кто?
      - Э́то на́ша дочь.

11. - Дай, пожа́луйста, тетра́дь и уче́бники.
      - Пожа́луйста.

Kendinizi kontrol edin.

1. Söyler misin, lütfen, tur nerede? - Tur burada.
2. İşte otobüs. - Peki durak nerede? - Durak orada.
3. Burası benim ülkem Türkiye. Burası şehrim İstanbul. Orada bizim sokağımız. Solda tiyatro, sağda ise

    sinema var.
4. Bu senin cadden mi? - Evet. - Peki burada neler var? - Burada metro, mağazalar, müzeler, poliklinik ve

   orada solda eczane var.
5. Peki sağdaki olan nedir? - Burası bir yurt. Orada kız ve erkek öğrenciler var. Solda ise bir üniversite.
6. Ben sizin öğretmeninizim. Benim adım Anna.
7. Bana yerimi gösterir misiniz, lütfen. - İşte burası. - Çok teşekkür ederim.
8. Söyler misiniz, burada sonbaharda hava sıcak mı? - Evet, kışın da. - Peki yazın? - Yazın çok sıcak. - Kötü.
9. Bugün burası iyi.
10. Söyler misiniz, bu sizin hanımınız mı? - Evet. - Peki bu kim? - Bu bizim kızımız.
11. Bir defter ve ders kitapları verir misin, lütfen. - Buyurun.

Ders İçeriğine Dön 

3. Olumsuz Cümle. Hayır - Değil.

Sözlük 

hayır - нет [niet]
değil - не [nie]

Olumsuz ‘не’ takısı daima sözcükle bitişik okunur ve asla vurgulanmaz. Bu yüzden bir sözcükle beraber kullanıldığında [ni] gibi okunur ve telaffuz edilir.

Örneğin; не дом [niDOM] – ev değil 

- Э́то стол?

- Нет, не стол [niSTOL].

- Bu bir masa mı?

- Hayır, masa değil.  

Alıştırma
Olumsuz ‘не’ takısının doğru telaffuzuna dikkat ederek okuyun, Türkçeye çevirin.

1.

- Скажи́, это ла́мпа?
- Нет, не ла́мпа [niLAMpa].

2.

- Э́то твоя́ ча́шка?
- Нет, не моя́ [nimaYA].

3.

- То его́ жена́?
- Нет, то его́ подру́га.

4.

- Ле́том хо́лодно?
- Нет, ле́том жа́рко.

5.

- Э́то ру́чка?
- Нет, не ру́чка [niRUçka]. Э́то каранда́ш.

6.

- Скажи́ это журна́л?
- Нет, э́то газе́та.

7.

- Обе́д у́тром?
- Нет, обе́д днём. У́тром - за́втрак.

8.

- Скажи́, сейча́с переры́в?
- Нет, сейча́с уро́к.

9.

- Э́то твой шарф?
- Нет, не мой [niMOY].

10.

- Э́то его́ ко́мната?
- Нет.

1. Söyler misin, bu bir lamba mı? Hayır, bu lamba değil.
2. Bu fincan senin mi? Hayır, benim değil.
3. Bu onu karısı mı? Hayır, bu onun kız arkadaşı.
4. Yazın hava soğuk mu? Hayır, yazın hava sıcak.
5. Bu tükenmez kalem mi? Hayır, bu tükenmez kalem değil. Bu kurşun kalem.
6. Söyler misin, bu bir dergi mi? Hayır, bu bir gazete.
7. Öğle yemeği sabah mı yenir? Hayır, öğle yemeği öğlen yenir. Sabah kahvaltı yapılır.
8. Söyler misin, şimdi teneffüs mü? Hayır, şimdi ders var.
9. Bu kaşkol senin mi? Hayır, benim değil.
10. Bu oda onun (erkek) mu? Hayır.

Ders İçeriğine Dön

4. İyelik Zamirlerinin Çoğul Hali. Soru Zamiri 'Kimin?'

4. Derste tekil isimlerin kime ait olduğunu gösteren 1. ve 2. şahıs aitlik (iyelik) adıllarını örendik. Unuttuysanız 4. Derse bakabilirsiniz. Ayrıca, farklı isimlerle de bu zamirlerin şahıs çekimlerini (soneklerini) hatırlayalım.

benim erkek kardeşim      мой брат       (tekil eril cinsli bir isim)

benim kız kardeşim          моя сестра    (tekil dişil cinsli bir isim)

benim paltom                   моё пальто    (tekil orta cinsli bir isim)

senin erkek kardeşin       твой брат

senin kız kardeşin            твоя сестра

senin palton                     твоё пальто

bizim erkek kardeşimiz    наш брат

bizim kız kardeşimiz        наша сестра

bizim paltomuz                наше пальто

sizin erkek kardeşiniz      ваш брат

sizin kız kardeşiniz          ваша сестра

sizin paltonuz                  ваше пальто

3.şahıs iyelik zamirler isimlerine göre değil, gerçek sahiplerine göre çekildiği için değişmediğini hatırlayalım.

onun (erkek) erkek kardeşi, kız kardeşi, paltosu     - его брат, сестра, пальто

onun (kadının) erkek kardeşi, kız kardeşi, paltosu  - её брат, сестра, пальто

onların erkek kardeşi, kız kardeşi, paltoları             - их брат, сестра, пальто

Bu derste çoğul isimlerin aitliğini gösteren iyelik zamirlerini öğreneceğiz. Aşağıdaki 1. ve 2. şahısın çoğul iyelik zamirlerinin ortak -и sonekinin olduğuna ve 3. şahıs iyelik zamirlerinin yine değişmediğine dikkat edin.

1. şahıs iyelik zamirlerinin çoğul hali

benim - мои́ [maİ]
bizim - на́ши [NAşı]

2. şahıs iyelik zamirlerinin çoğul hali
senin - твои́ [tvaİ]
sizin - ва́ши [VAşı]

3. şahıs iyelik zamirlerinin çoğul hali
onun (eril) - его [yiVO]
onun (dişil) - её [yiYO]
onların - их [ikh]

Örnekler

benim kalemlerim   - мои́ ру́чки
bizim evlerimiz        - на́ши дома́
senin gazetelerin    - твои́ газе́ты
sizin masalarınız     - ва́ши столы́

onun (eril) defterleri - его тетра́ди
onun (dişil) kitapları - её кни́ги
onların çocukları     - их де́ти

Rusçada iyelik zamirlerine yönelik sorulan ‘чей? (kimin?)’ sorusu da aynı şekilde, yani ismin cinsi ve tekillik çoğulluk durumuna göre sonekini değiştirir.

eril        - чей [çey] 
dişil       - чья [ç'ya]
nötr       - чьё [ç'yö]
çoğul    - чьи [ç'yi]

Önemli! ‘Bu(nlar) kimin ...?’ sorusundaki ‘Bu / Bunlar’ işaret zamiri Rusçada sadece ‘это’ işaret zamiri ile tercüme edilir.

Örneğin;

Bu kimi çocuğu?              – Чей это ребёнок?

Bunlar kimin çocukları?   – Чьи это дети?

Alıştırma
Rusça ‘kimin?’ sorusuna ve iyelik zamirlerine dikkat ederek okuyun, Türkçeye çevirin

1.

- Чья́ э́то вещь?
- Моя́.

2.

- Чей э́то чай?
- Э́то мой чай.

3.

- Скажи́те, чьи э́то часы́ [çiSI] (kol saati)?
- Мои́ / Э́то мои́ часы́.

4.

- Скажи́, чей э́то рис?

- Э́то его́ рис.

5.

- Скажи́те, чьё э́то письмо́?
- Ва́ше, коне́чно.

6.

- Э́то твой эта́ж [iTAŞ] (kat)?
- Нет, коне́чно.
- А чей?

7.

- Дай, пожа́луйста телефо́н.
- Пожа́луйста.
- Э́то чей телефо́н?
- Мой, коне́чно.

Kendinizi kontrol edin

1. Bu eşya kimin? - Benim.
2. Bu çay kimin? - Bu çay benim.
3. Söyler misiniz, bu saat kimin? – Benim. / Bu benim saatim.
4. Söyler misiniz, bu pilav kimin? - Bu onun pilavı.
5. Söyler misiniz, bu mektup kimin? - Tabii ki, sizin.
6. Bu kat senin mi? - Hayır, tabii ki. - Peki kimin?
7. Telefon verir misin, lütfen. - Buyurun. - Bu kimin telefonu? - Benim, tabii ki.

Rus Fıkralarla Gramer (Bu Ruble kimin?)

Rus Fıkralarla Gramer (Polis Şubesinde)

Ders İçeriğine Dön

5. Diyaloglar. Tanışalım mı? Benim adım.. Ya sizinki?

Tanışma Kalıp Cümleleri

Меня́ зову́т ...                     [miNİA zaVUT]                     - Benim adım ...

Тебя́ зову́т ...                      [tiBİA zaVUT]                       - Senin adın ...

Вас зову́т ...                       [vas zaVUT]                         - Sizin adınız ...

Как тебя́ зову́т?                 [kak tiBİA zaVUT]                 - Senin adın ne?

Как вас зову́т?                  [kak vas zaVUT]                    - Sizin adınız ne?

Дава́й познако́мимся       [daVAY paznaKOmimsia]       - Tanışalım mı? (sen’li)

Давайте́ познако́мимся    [daVAYtie paznaKOmimsia]   - Tanışalım mı? (siz’li)

О́чень прия́тно                  [Oçin' priYATna]                     - Memnun oldum 

Diyalog 1

- Здра́вствуйте!
- Здра́вствуйте! Дава́йте познако́мимся!
- Меня́ зову́т А́нна Ива́новна. А Вас?
- Ива́н Петро́вич.
- О́чень прия́тно.

- Merhaba.
- Merhaba. Tanışalım mı?
- Benim adım Anna İvanovna. Peki sizin?
- İvan Pyetroviç.
- Memnun oldum.

Diyalog 2

- Тебя́ зову́т И́горь?
- Нет.
- А как тебя́ зову́т?
- Меня́ зову́т Са́ша, а И́горь - мой друг.

- Senin adın İgor mu?
- Hayır.
- Peki senin adın ne?
- Benim adım Saşa. İgor ise benim arkadaşım.  

Ders İçeriğine Dön

9. Derse geçmeden önce aşağıdaki ek materyalleri çalışın

Rus Fıkralarla Grameri. 1. Bu Ruble Kimin? 2. Polis Şubesinde.

Hikaye Niteliğinde Video Diyaloglar. 2. Moskova Havalimanındaki Pasaport Kontrolü

7. Ders          9. Ders

Derslerimizi beğeniyor ve  projemizi desteklemek istiyorsanız

1. Youtube kanalımızdaki videoları izlerken reklamlara bakabilir, beğeni atabilir veya yorum yazabilirsiniz;

2. Site ve Youtube kanalımızı ilgili forumlarda paylaşabilirsiniz;

3. Maddi destek verebilirsiniz