2. Ana Sayfa
3. A1 GRAMER DERSLERİ
4. 13.Okuma Kuralı. Padejler. Rusça -de Hali. Ne oynamak?

Ders İçeriği  

1. Okuma Kuralları. Diğer Okuma Kuralları
2. Adın Halleri
3. Adın Rusça -de Hali. Yer Edatları 'в' ve 'на'
4. Ne oynamak? (Играть во что?)
5. Diyalog. Что ты сейчас делаешь?

Dersin Ek Alıştırmaları

DERSLERİ BURADAN ÇALIŞMAK İSTEMİYORUM, A1 EĞİTİM SETİNE SAHİP OLMAK İSTİYORUM 

1. Diğer Okuma Kuralları

Şimdiye kadar öğrendiğimiz Rusça okuma kurallarından Rusçanın yazıldığı gibi okunan bir dil olmadığını anlamışsınızdır. Bu sebepten dolayı ana dili Rusça olanlar bile yazıda sıkça hata yapabiliyor. Bu tür hataları yapmamak için birtakım yazım kuralları var. Yabancı öğrencilere bu kuralları ancak ileri seviyelerde anlatılabilir çünkü; bu kuralların çoğu denetleme sözcükleri gerektiren kurallardır ve bunun için bir öğrencinin Rus sözcük bilgisi en az 3000 ila 5000 arasında olmalı. Bu yüzden hata yapmamak için sizin yapabileceğiniz tek şey; Rus sözcüğünün yazılışını ezberlemektir.

Bu derste göreceğimiz okuma kuralları, aslında, sözcüklerin rahat okunması için uygulanan bir takım kolaylıklardır.

- 1 - 

- ться soneki sert 'tsa' gibi okunur.

одева́ться    [adiVAtsa]   - giyinmek
умыва́ться   [umıVAtsa] - kendi yüzünü yıkamak

- 2 - 

'стн' ve 'здн' üçlülerde 'т/д' harfi söylenmez.

че́стный      [ÇEsnıy]      - dürüst 

по́здно        [POzna]       - geç 

- 3 -

'щн' birleşik ünsüzler 'şn' olarak okunur

помо́щник   [paMOşnik] - yardımcı 

- 4 - 

'рдц' üçlüsünün 'д' harfi söylenmez

се́рдце        [SİErtse]     - kalp

- 5 - 

'сж', 'зж', birleşik ünsüzler 'jj' gibi; 'сш', 'зш' harflerin çiftleri ise 'şş' gibi telaffuz edilir.

сжига́ть       [jjıGAT']      - ateşle yakıp yok etmek

езжа́й          [yiJJAY]       - git (araçla)

выросший   [VIraşşıy]    - büyümüş kimse veya bir şey

ни́зший       [Nİşşıy]       - en düşük, en alçak

- 6 -

'тч' ve 'дч' birleşik ünsüzler uzun 'çç' gibi okunur.

ке́тчуп         [KYEççup]    - ketçap 

матч            [maçç]        - maç

вкла́дчик     [FKLAççik]   - mevduat sahibi, yatırımcı

-  7 -

‘Чувствовать (hissetmek)’ sözcüğünün ve bu sözcük ailesine ait ‘всвт’ kısmını içeren kelimelerin -вств- dörtlüsündeki ilk ‘в’ harfi okunmaz.    

чу́вствовать          [ÇUstvavat']         - hissetmek

чу́вство                [ÇUstva]               - his, duygu

чувстви́тельный   [çuSTVİtil’nıy]       - hassas, duygusal

чу́вственность      [ÇUstvinnast’]       - şehvet

чу́вственный        [ÇUstvinnıy]         - şehvetli

‘Здравствуйте (merhaba)’ sözcüğünün -вств- dörtlüsündeki ilk ‘в’ harfi okunmaz.  Fakat, bu sözcük ailesine ait diğer kelimelerde böyle bir kolaylık yok.

здра́вствуйте        [ZDRAstvuytye]     - merhabalar

здра́вствовать      [ZDAfstvavat’]     - hayatta ve sağ olmak (eski kelime)

Aynı harf dizilimini içeren diğer sözcükler için bu kural geçerli değildir.

нра́вственный      [NRAfstvinnıy]      - ahlaki      

лука́вство             [luKAfstva]           - kurnazlık

де́вственный        [DİEfstvinnıy]       - bakir

баловство́             [balaFSTVO]         - yaramazlık

сватовство́            [svataFSTVO]       - dünürlük, görücülük, çöpçatanlık

- 8 -

'Солнце' sözcüğünün ve bu sözcük ailesine ait 'лнц' kısmını içeren kelimelerin -лнц- üçlüsündeki  ‘л’ harfi okunmaz.    

со́лнце                  [SOntse]               - güneş

солнцезащи́тный  [sontsezaŞŞİtnıy] - güneş koruyucu (солнцезащи́тные очки - güneş gözlüğü)

- 9 -

'что' sözcüğünde ve bu sözcükten türetilmiş diğer sözcüklerdeki 'чт' ikilisinin 'şt' gibi okunur.

что                [şto]              - ne; ki

что-нибу́дь    [ştoniBUT']    - her hangi bir şey

потому́ что    [pataMUşta] - çünkü 

Ders İçeriğine Dön

2. Adın Halleri

Rusçada ad oldukça gelişmiş bir çekim sistemine sahiptir. Rus dilinde ismin 6 hali var ve, Rus adları sözcüğün cinsinden ve çoğulluk durumundan etkilenerek bu hallere göre çekilir.

Rusçanın isim hali çekim mantığı Türkçenin isim hal çekimi ile aynıdır. İsimler, farklı hal sorularına cevap vermek suretiyle o hallerin soneklerini alırlar. 

Rusçada bir ismin halini bu isim ile kullanılan fiil, edat, bağlaç veya belirteç belirler. Arıca, sabit kalıplar ve özel durumlar da ismin halini doğrudan etkiler. Bazı durumlarda Rusça ismin hali Türkçe ile aynı. Bu tür durumları aklınızda kolay kalabilir. Fakat, size değişik gelecek olan Rusça isim hali kullanım alanlarına açık olursanız onları da kolay öğrenirsiniz.

Ders İçeriğine Dön 

3. Adın -de Hali. Yer Edatları 'в' ve 'на'

-de hali (Bulunma durumu), edatlı hal (Предложный падеж, edat - предлог) olarak ta bilinir çünkü; bu ismin halindeki isim asla edatsız kullanılmaz. Предложный падеж ‘in, Rusça diğer ismin hallerinin de olduğu gibi birçok kullanım alanı var. Bu derste bu Падеж ‘in bulunma durumunu öğreneceğiz.

Предложный падеж ‘in gramer soruları: ‘о ком? / о чём?’ (ne hakkında? / kim hakkında?). Bu sorulara ‘hakkında’ anlamını kazandıran ‘o’ edatıdır.

Bu edatın yerine ‘на’ (üzerinde) edatını kullanırsak: ‘на ком? на чём?’ - ‘kimin üzerinde? neyin üzerinde?’ soruları sormuş oluruz.

‘в’ (içinde) edatı ile ise ‘в ком? в чём?’ - ‘kimde? (insan karakteri özelliklerinden bahsederken sorulur) neyin içinde?’ soruları oluşturabiliriz.

‘На чём?’ ve ‘в чём?’ sorularının yerine  ‘где?’ – nerede? sorusunu sorabiliriz. 

Örneğin;

Где кни́га?        - Кни́га на столе́.
Kitap nerede?    - Kitap masanın üzerinde (masada).

Где соба́ка?      - Соба́ка в до́ме.
Köpek nerede?   - Köpek bir evin içinde (bir evde).

Yukarıdaki cümlelerin üç önemli noktasına dikkatinizi çekmek istiyorum:

• Rusçada bir soru cümlesinde bir soru sözcüğü varsa soru cümlesi bu soru sözcüğü ile başlar (Türkçe: Köpek nerede? / Rusça: Где (soru sözcüğü) собака?);
• Rusçada asıl soruda (gramer sorusunda) hangi edat varsa cevapta da aynı edat olmalı (на чём? в чём? (где?) – на столе; в доме);
• bir isim hangi Падеж ‘in sorusuna cevap veriyorsa o Падеж ‘in sonekini alır (на чём? - на столе; в чём? – в доме)

Предложный падеж ‘deki tekil isimlerin çekim ekleri   

* ‘в, ф’ ve çift ünsüz harfleri ile başlayan sözcüklerden önce gelen ‘в’ edatı ‘во’ şeklini alır.

Ana soneklerinin dışında ‘где?’ sorusuna cevap veren birçok tek heceli sözcük ve bazı diğer istisna sözcükler -у sonekini alırlar.

sık kullanılan tek heceli istisna sözcükler

сад - в саду́ [sat - fsaDU]            - bahçe - bahçede

шкаф - в шкафу́ [şkaf - fşkaFU]  - dolap - dolapta

порт - в порту́ [port - fparTU]      - liman - limanda

пол - на полу́ [pol - napaLU]        - yer - yerde

sık kullanılan diğer istisna kelimeler

аэропо́рт - в аэропорту́ [aeraPORT - vaeraparTU] - havalimanı - havalimanında

бе́рег - на берегу́ [BİErik - nabiriGU] - sahil - sahilde    

у́гол - в углу́ [Ugal - vuGLU] - köşe - köşede

Предложный падеж ‘in bulunma durumunun ‘в’ ve ‘на’ yer edatlarının genel anlamları ‘içinde’ ve ‘üzerinde’ ‘dir (в столе – masanın içinde, на столе – masanın üzerinde). Bazı istisnalar hariç tüm kapalı mekanlar için ‘в’ edatı kullanılır (в доме, в маркете, в театре vb.)

Bazı istisnalar hariç, Rusça ülke, şehir isimleri ile ve kapalı mekanları ifade eden adlarla 'в', açık alan ve çeşitli aktiviteleri (opera, konser, ders vb.) ifade eden adlarla ise  'на' edatları kullanılır.

• kıta, ülke, şehir, köy, dağ, çöl adları ile ‘в’ edatı kullanılır;
• sahil, ada, yarım ada adları ile ‘на’ edatı kullanılır;
• çeşitli aktivitelerle (ders, fuar, konser, film vb.) ‘на’ edatı kullanılır;
• park, orman, avlu, bahçe vb. hariç dışarıdaki mekanlar için ‘на’ edatı kullanılır. 

sık kullanılan istisna kelimeler

на заво́де      - büyük fabrikada
на фа́брике   - orta büyüklükte ve küçük fabrikada
на по́чте       - postanede

до́ма             - kendi evinde

Alıştırma

Yeni sözcükleri ezberleyin. Bulunma durumundaki isimlerin edat ve soneklerine dikkat ederek okuyun. Türkçeye çevirin.
 

Sözlük

кошелёк  [kaşıLÖK]    - cüzdan
отдыха́ть [addıHAT’]    - dinlenmek, tatil yapmak
сейча́с     [siÇAS]        - şimdi

1. Э́тот журна́л на столе́, а э́тот в столе́.

2.
- Мой кошелёк в су́мке. А твой где?
- До́ма.

3.
- Где ты сейча́с?
- На рабо́те. А ты?
- А я до́ма.

4.
- Где на́ши де́ти?
- Они́ в шко́ле.

5.
- Где рабо́тает твой дя́дя?
- На фа́брике.

6.
- Где се́йчас твои́ друзья́?
- О́ни в рестора́не, обе́дают.
7.
- Тебе́ нра́вится рабо́тать на заво́де "Зени́т"?
- Да, о́чень нра́вится.
8.
- Его́ се́стра сейча́с в Москве́?
- Нет, она́ в Анта́лии, отдыха́ет на мо́ре.

Kendinizi kontrol edin.

1. Bu dergi masanın üzerinde, şu ise masanın içindedir.
2. Benim cüzdanım çantamda. - Peki seninki? - Evde.
3. Neredesin şimdi? - İşteyim. Peki sen? - Evdeyim.
4. Çocuklarımız nerede? - Okuldalar.
5. Dayın nerede çalışıyor? - Bir fabrikada.
6. Arkadaşların şimdi nerede? – Bir restoranda öğle yemeğini yiyorlar.
7. Zenit fabrikasında çalışmak hoşuna gidiyor mu? - Evet, çok hoşuma gidiyor.
8. Onun (eril) kız kardeşi şimdi Moskova'da mı? - Hayır, Antalya'da, sahilde tatil yapıyor.

Ders İçeriğine Dön

4. Ne oynamak (Играть во что?) 

‘Как у вас / тебя дела? Сколько стоит? Ne oynamak?’ gibi günlük hayatta sık kullandığımız kalıplarının mantığını çözmek için Rusça Падеж sistemine baş vurmalıyız. Şöyle ki;  ‘у вас / у тебя’ родительный падеж ’in yapısı, ‘сколько?’ sorusu ile sadece родительный падеж ‘de çekilmiş çoğul isimler kullanılıyor, ‘во что играть?’ sorusundaki ‘во что’ kısmı винительный падеж ‘in yapısıdır.

Падеж ‘leri (diğer sözcükleri ile bağlantı uyumu) ve Rusça cümlelerinin söz dizilişi mantığını öğrendiğinizde Rusça cümleleri kurabilir bu dilde konuşabilirsiniz. Fakat, bu yol biraz uzun bir yol olduğu için; bazı sık kullanılan konuşma kalıpları henüz gerekli gramer bilgilerini öğrenmeden verilir. Bunun amacı, biran önce Rus dili ezber de olsa azar azar konuşmaya başlamanız için yapılır.  

‘Во что играть?’ sorusunun Türkçesi ‘Ne oynamak?’ tır.  Türkçede bu soru kalıbındaki ‘ne?’ sorusuna cevap verirken (futbol, tenis vb.) Rusçada ‘во что?’ sorusuna cevap veriyoruz (cevapta ‘в’ edatı olmalı).

Örneğin;

futbol oynamak       - игра́ть в футбо́л  [igrat’ ffutBOL]

basketbol oynamak - игра́ть в баскетбо́л [igrat’ vbaskitBOL]

Sözlük

ша́хматы [ŞAhmatı] - satranç

ка́рты [KARtı]           - iskambil kağıtlar
на́рды [NARdı]         - tavla

мяч [miaç]                - top

Во что ты игра́ешь?                   – Я игра́ю в мяч.

Ne oynuyorsun?                         – Top oynuyorum.

Во что вы игра́ете?                    – Мы игра́ем в ша́хматы.

Ne oynuyorsunuz?                      – satranç oynuyoruz.

Во что они́ игра́ют?                   – Они́ игра́ют в на́рды.

Onlar ne oynuyorlar?                  – Onlar tavla oynuyorlar.

Во что игра́ют Ми́ша и Ма́ша?    – Они игра́ют в ка́рты.

Maşa ve Mişa ne oynuyorlar?      – Onlar kağıt oynuyorlar.

Alıştırma

Öğrendiğiniz yeni konuşma kalıbına ve Rusça -de halindeki isim çekimlerine dikkat ederek okuyun. Türkçeye çevirin.

1. Мой брат о́чень хорошо́ игра́ет в баскетбо́л.
2. Оле́г и И́горь сейча́с игра́ют в ша́хматы.
3. Я и мои́ друзья́ ве́чером лю́бим игра́ть в на́рды.
4.
   - Почему́ твой друг не хо́чет игра́ть в ка́рты?
   - Потому́ что он не лю́бит ка́рты, ему́ нра́вятся (ona (erkeğe) hoş geliyor = o (erkek) beğeniyor) на́рды.
5.
   - Почему́ де́ти не до́ма?
   - Потому́ что они́ игра́ют в мяч в па́рке.
6.
   - Почему́ ты не игра́ешь в футбо́л?
   - Потому́ что я люблю́ баскетбо́л.

Kendinizi kontrol edin.

1. Erkek kardeşim çok iyi basketbol oynuyor.
2. Oleg ve İgor şimdi satranç oynuyorlar.
3. Ben ve arkadaşlarım akşamleyin tavla oynamayı severiz.
4. Arkadaşın neden kağıt oynamak istemiyor? - Çünkü o, kağıt oyunları sevmez, tavla sever.
5. Çocuklar neden evde değiller? - Çünkü onlar parkta top oynuyorlar.
6. Neden futbol oynamıyorsun? - Çünkü basketbol seviyorum.

Ders İçeriğine Dön

5. Diyalog. Что ты сейчас делаешь? 

Diyalog Çalışma Talimatı

1. Diyalogda göreceğiniz yeni sözcükleri öğrenin;

как обы́чно [kak aBIçna] - her zamanki gibi
до встре́чи [daFSTRİEçi] - görüşmek üzere, görüşürüz

2. Diyaloğu 1 kere dinleyin ve anlamaya çalışın;
3. Diyaloğu okuyun ve çevirin. Çevirinizi orijinal çeviri ile karşılaştırın;
4. Anlamadığınız bir şey olursa şu videonun altında sorun;
5. Alıştırma yapın.

- Здра́вствуй, А́нна!
- Приве́т, Ива́н!
- А что ты сейча́с де́лаешь?
- Ничего́. Я сегóдня отдыха́ю.
- А Анто́н? Ты не зна́ешь, где он?*
- Он то́же отдыха́ет сего́дня. Я ду́маю, что он сейча́с на стадио́не.
- Игра́ет в те́ннис?
- Как обы́чно.
- Ну хорошо́, А́нна, до свида́ния!
- До свида́ния, до встре́чи!

- Merhaba, Anna.
- Selam, İvan.
- Sen şimdi ne yapıyorsun?
- Hiçbir şey yapmıyorum. Bugün dinleniyorum.
- Peki Anton? Onun nerede olduğunu biliyor musun?*

- O da bugün dinleniyor. Stadyumda olduğunu düşünüyorum.
- Tenis mi oynuyor?
- Her zamanki gibi.
- Tamam, o zaman, Anna, hoşça kal.
- Hoşça kal, görüşmek üzere.

*Açıklama. Rusçada cevap / yardım beklediğiniz soru ve istek cümlelerdeki fiillerden önce genellikle olumsuz ‘не’ takısı kullanılır. Bu tür soruların doğru ses tonunu ayarlayabilirseniz ‘не’ takısı kullanmadan da sorabilirsiniz. Ancak ‘не’ takısının diğer bir kullanım nedeni soruya kibarlık niteliği kazandırmaktır.

Örneğin;

Ты знаешь, где Антон? – Biliyor musun, Anton nerede? (Ben biliyorum, sen de merak ediyorsan sana söylerim. // Doğru ses tonu ile: Anton’un nerede olduğunu biliyor musun?)

Ders İçeriğine Dön

14. Derse geçmeden önce aşağıdaki diyaloğu ve okuma parçalarını çalışınız

1. Rus Fıkralarla Gramer. Adın-de Hali bölümündeki 2 fıkra
2. Hikaye Niteliğinde Video Diyaloglar. 8. Djon ve Mariya vedalaşıyorlar
3. 5. Okuma Parçası «Мой фотоальбом»

7. Okuma Parçası «Два соседа»
9. Okuma Parçası «Комната Олега»
10.Okuma Parçası «Дольче вита»
11. Okuma Parçası «Спасибо Интернету»

12. Ders          14. Ders

Derslerimizi beğeniyor ve  projemizi desteklemek istiyorsanız

1. Youtube kanalımızdaki videoları izlerken reklamlara bakabilir, beğeni atabilir veya yorum yazabilirsiniz;

2. Site ve Youtube kanalımızı ilgili forumlarda paylaşabilirsiniz;

3. Maddi destek verebilirsiniz 

Yorum ekle

Yorumlar  

1234

0 #40 Arda 27-12-2019 15:27

Hocam birer örnek alabilirmiyim bununla alakalı?

0 #39 Admin Murat 27-12-2019 11:53

Arda,

Tamamen kelimedeki vurgunun nereye düştüğüyle alakalı. Sona düşüyorsa ''ie'', düşmüyorsa hafif bir ''i'' şeklinde.

0 #38 Arda 27-12-2019 02:13

Hocam de halinde sondaki '' e '' i şeklinde mi okunuyor? yoksa vurguluymuş gibi '' ie '' şeklinde mi?

0 #37 Admin Murat 17-10-2019 12:20

Саида,

Дома - yer zarf
В доме - isim.

İkisi de yer belirtiyor.


Я живу в этом доме. (bu evde yaşıyorum (evi vurguluyoruz))
Я обычно обедаю дома. (öğle yemeğimi genellikle evde yiyorum (nerede yediğimi vurguluyorum))

Кот в доме или на улице ? Kedi evde mi yoksa sokakta mı?

Burada sorduğumuz kedi herhangi bir evin içinde mi yoksa sokakta mı ?

Мама дома ? Annem evde mi ?
Нет, она в доме номер 5. Hayır. 5 numaralı evde.

''Дома" daha çok kendi evimiz için kullanırız.
''в доме" ise herhangi bir evde.

"Дома" aynı zamanda kendi ülkeniz, ana vatanınız anlamında da kullanılabilir.

''Наконец-то я дома!" sonunda evimdeyim (kendi ülkemdeyim.

0 #36 Саида 17-10-2019 10:15

Merheba,Alina hanım,orada bir yerde Дома da yazmışsınız(evde),bir yerde в доме de yazmışsınız,bunlar neyle ilgili

0 #35 Albina 02-02-2019 12:48

Ayda merhaba. Evet, aynen öyle oluyor bir tek naş değil de mı doma - biz evdeyiz. iyi derler ve devamında bşarılar dilerim

0 #34 Ayda 26-01-2019 16:58

Merhaba Albina.Ya doma oldugundan
Ti doma
On .ana doma
Vi doma
Naş doma
Oni doma
Boyle oluyormu?
Sizin videolardan çox şey oyrendim.Teşekkür edirem

0 #33 Albina 21-11-2018 13:45

Emre, evet о чём? olacak. Rusça'da birçok yazılı kaynaklarda ё yerine е yazılır ama sözcüğün orijinali neyse öyle okunur. Türkçe'de şapkalı a gibi.

0 #32 Albina 21-11-2018 13:43

Emre, я думаю sözcüğünden sonra что [şto] sözcüğü geldiği için iki sözcük birleşince (ulama kuralı) böyle duyuluyor [ya dumayuşto]

+1 #31 Emre 18-11-2018 03:06

Hocam; 2 . bölümde
de halindeki tabloda "О чем?" yazılmış. Bu "О чём?" olmayacak mı?

1234

Yorum listesini yenile